Αλάδωτα – Νηστίσιμα Φαγητά Αγίου Όρους (Αγιορείτικα)

Η Μοναστηριακή Μαγειρική του Αγίου Όρους – Νηστίσιμα & Μοναστηριακά Φαγητά

Η αγιορείτικη κουζίνα μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως η επιτομή της αυθεντικής μεσογειακής κουζίνας. Τα νηστίσιμα φαγητά Αγίου Όρους, πλούσια σε γεύση αλλά συνάμα λιτά, κουβαλάνε ξεκάθαρα σε κάθε πιρουνιά την μεσογειακή ταυτότητα! Τα βασικά συστατικά στα οποία στηρίζονται είναι το λάδι, τα χόρτα, τα άφθονα όσπρια, τα φρέσκα θαλασσινά καθώς και τα άφθονα μπαχαρικά και μυρωδικά. Ωστόσο, η μαγεία της αγιορείτικης κουζίνας πέραν από το αγνό των πρώτων υλών είναι πως οι μοναχοί ξέρουν να αξιοποιούν μοναδικά παλιές και καινούργιες τεχνικές μαγειρικής. Το Άγιον Όρος αποτελεί ένα θησαυροφυλάκιο της γαστρονομικής μας κουλτούρας, όπου η μακραίωνη παράδοση συναντιέται με τη σύγχρονη, χωρίς ωστόσο να αλλοιώνεται ο χαρακτήρα της. Κάθε μαγειρική δημιουργία των μοναχών αποτελεί ένα προϊόν κοινού βίου, που σκοπό έχει να τιμήσει τα αγαθά της φύσης ευχαριστώντας τους πάντες.

Αγιορείτικη Κουζίνα: Αγιορείτικη Μαγειρική Κληρονομιά

Η παραπάνω έκφραση ορίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την κουζίνα του Αγίου Όρους, καθώς οι μοναχοί που έρχονται στο ομώνυμο όρος φέρνουν μαζί την κουλτούρα τους, τις γευστικές παραδόσεις του τόπου καταγωγής τους. Αυτό έχει συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας πολυποίκιλης μαγειρικής παράδοσης με ιδιαίτερο χαρακτήρα που ωστόσο βρίσκεται σε μια συνεχή αλληλεπίδραση με το τοπικό στοιχείο. Το γεγονός πως συναντιούνται τόσοι άνθρωποι με διαφορετικές ρίζες σε έναν κοινωνικά “κλειστό” τόπο, δημιουργεί μια μοναδική και σπάνια συγκέντρωση ετερόκλητων παραδόσεων. Και μπορεί ωστόσο να υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα σε όλες αυτές τις επιρροές αλλά η καθεμιά έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες προσδίδοντας το δικό της μοναδικό ρεπερτόριο στο μαγειρικό γεγονός που ονομάζεται αγιορείτικη κουζίνα.

Ποικιλία σε Μυρωδικά & Μπαχαρικά

Ένας καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της αγιορείτικης κουζίνας είναι ο βασικός κανόνας που διέπει τη διατροφή των μοναχών: η απαγόρευση των κρεατικών και ζωικών προϊόντων. Έτσι λοιπόν βλέπουμε μια θαυμαστή ποικιλία σε νηστίσιμα φαγητά Αγίου Όρους. Το ψάρι θεωρείται εορταστικό γεύμα και απολαμβάνεται σε γιορτές και πανηγύρια. Όλο τον υπόλοιπο χρόνο-περίπου τις 200 ημέρες του χρόνου- η καλογερική διατροφή στηρίζεται σε νηστίσιμα φαγητά όπως λαχανικά, όσπρια, ζυμαρικά, θαλασσινά. Δευτέρες, Τετάρτες, Παρασκευές και οι μεγάλες νηστείες  συνοδεύονται καθημερινά από αλάδωτα φαγητά. Σύμφωνα με τους μοναχούς, αυτοί οι διατροφικοί “περιορισμοί” τους επιτρέπουν να γίνουν και πιο ευρηματικοί όσον αφορά τις γεύσεις και τις νηστίσιμες συνταγές που μαγειρεύουν, ώστε να τις κάνουν όσο πιο ενδιαφέρουσες και εύγεστες γίνεται. Για να νοστιμίσουν τα φαγητά χρησιμοποιούνται άφθονα μυρωδικά και μπαχαρικά. Κοκκινοπίπερο, κανέλα, μπαχάρι και κύμινο είναι από τα πιο δημοφιλή μπαχαρικά της αγιορείτικης μαγειρικής που χαρίζουν, γλύκα, χρώμα και ένταση. Αντίστοιχα, σχεδόν δεν υπάρχει συνταγή στο Άγιον Όρος που να μην έχει μάραθο, μαϊντανό και δυόσμο. Τα φρέσκα βουνίσια μυρωδικά σε συνδυασμό με την εμπειρία και το μεράκι των μοναχών δημιουργούν αγιορείτικα λαδερά και νηστίσιμα φαγητά μοναδικής γεύσης.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό της μοναστηριακής κουζίνας είναι το αργό μαγείρεμα και τα παραδοσιακά σκεύη. Η ζωή στο Άγιον Όρος έχεις του δικούς της ρυθμούς, όπου δεν υπάρχει άγχος και βιασύνη. Όσοι ασχολούνται με το διακόνημα του μάγειρα γνωρίζουν πως το καλό φαγητό θέλει τον χρόνο του.

Θάλασσα & Μαγειρική

Οι εύφορες θάλασσες που βρέχουν την αθωνική χερσόνησο τροφοδοτούν τους μοναχούς με φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Σαργοί, μουρμούρια, λαβράκια, μπακαλιάροι είναι μερικά από τα ψαρικά που με προσωπικό κόπο πιάνουν οι μοναχοί και τα χρησιμοποιούν στις συνταγές τους όπως τους περιβόητους ψαροκεφτέδες.

Μαγειρική Παράδοση στο Άγιον Όρος

Μικροί και μεγάλοι ταβάδες, βαθιά ταψιά, κατσαρόλες, τηγάνια, μαγειρέματα είτε στα ξύλα είτε σε κουζίνες υγραερίου συντελούν στη δημιουργία πιάτων υψηλής γευστικής αξίας. Η εμπειρία και το μεράκι των μοναχών κρατούν ζωντανή την γαστρονομική κληρονομιά του τόπου μας. Άλλοι χαρακτηρίζουν την κουζίνα μεσογειακή, άλλοι καλογερική ή αγιορείτικη. Εκείνο που σε κάθε περίπτωση έχει σημασία είναι η υγεία και η διατροφική αξία που κουβαλάνε τα νηστίσιμα φαγητά Αγίου Όρους. Η αγιορείτικη κουζίνα μας υπενθυμίζει σε κάθε της βήμα την ανάγκη να βάλουμε ξανά την ποιότητα και το μεράκι στο φαγητό μας. Από την αγνή πρώτη ύλη, την αγάπη της ενασχόλησης με την μαγειρική προς ευχαρίστηση όλων μέχρι τη διαδικασία μαγειρέματος χωρίς άγχος και βιασύνη, η μοναστηριακή διατροφή διατηρεί στιβαρά τα θεμέλια μιας ισορροπημένης και υγιεινής καθημερινότητας, κληρονομιά των προγόνων μας.